مسئله ى اول: اهمیت تمرین نظامى مسلمانان
پیامبر صلی الله علیه و سلم فرموده است: «يُوشِكُ أَنْ تَدَاعَى عَلَيْكُمُ الأُمَمُ مِنْ كُلِّ أُفُقٍ كَمَا تَدَاعَى الأَكَلَةُ عَلَى قَصْعَتِهَا قُلْنَا: يَا پیامبر أَمِنْ قِلَّةٍ بِنَا يَوْمَئِذٍ قَالَ: أَنْتُمْ يَوْمَئِذٍ كَثِيرٌ وَلَكِنَّكُمْ غُثَاءٌ كَغُثَاءِ السَّيْلِ تُنزعُ الْمَهَابَةَ مِنْ قُلُوبِ عَدُوِّكُمْ وَيُجْعَل فِی قُلُوبِكُمُ الْوَهْنَ» قَالُوا وَمَا الْوَهَنُ؟ قَالَ: حُبُّ الْحَيَاةِ وَكَرَاهِيَةُ الْمَوْتِ.»
«به زودى از هر گوشه از دنيا امتهاى ديگر به شما يورش مى آورند همانطور كه گرسنگان به كاسه ى غذا حمله ور مى شوند صحابه عرض كردند: اى رسول خدا آيا به خاطر كمى تعداد ما در آن روز است؟ فرمود: شما در آنروز تعدادتان زياد است ولى به مانند كف روى سيل هستيد طورى كه ترس و هيبتتان از قلوب دشمنان کنده شده است و در قلوب شما وهن به وجود آمده است، عرض كردند: وهن چيست اى رسول خدا؟ فرمود: دوستى دنيا و كراهت از مرگ»
همچنین فرموده است: «إِذَا تَبَايَعْتُمْ بِالْعِينَةِ وَأَخَذْتُمْ أَذْنَابَ الْبَقَرِ وَرَضِيتُمْ بِالزَّرْعِ وَتَرَكْتُمُ الْجِهَادَ سَلَّطَ اللَّهُ عَلَيْكُمْ ذُلاًّ لا يَنْزِعُهُ حَتَّى تَرْجِعُوا إِلَى دِينِكُمْ»
«هرگاه دست به معامله عینه بزنید و مشغول شخم زدن زمين شويد و به كشاورزی رضايت دهيد و جهاد را رها نماييد، خداوند متعال ذلتى بر شما مسلط خواهد نمود، و آن را برطرف نمى كند، تا اينكه به دينتان برگرديد.»
معنای هر دو حديث يكی است و در واقع حالت مسلمانان امروز را توصيف مى كند، كه دنيا دوست شده اند و از مرگ هراسان هستند و جهاد در راه الله را رها نموده اند و بدين سبب خداوند متعال ملتهاى كافر را بر آنان مسلط نموده كه به آنان ذلت و خوارى بچشانند و اين عقوبت براى آنانى در نظر گرفته شده است كه جهاد در راه خدا را ترك مى كنند.
چنانكه خداوند متعال می فرمايد: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ مَا لَكُمْ إِذَا قِيلَ لَكُمُ انفِرُواْ فِی سَبِيلِ اللّه ِاثَّاقَلْتُمْ إِلَى الأَرْضِ أَرَضِيتُم بِالْحَيَاةِ الدُّنْيَا مِنَ الآخِرَةِ فَمَا مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا فِی الآخِرَةِ إِلاَّ قَلِيلٌ * إِلاَّ تَنفِرُواْ يُعَذِّبْكُمْ عَذَاباً أَلِيماً وَيَسْتَبْدِلْ قَوْماً غَيْرَكُمْ وَلاَ تَضُرُّوهُ شَيْئاً وَاللّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ» التوبه 38 و 39
«ای مؤمنان! چرا هنگامی كه به شما گفته می‌شود: (برای جهاد) در راه خدا حركت كنيد، سستی مي‌كنيد و دل به دنيا مي‌دهيد؟ آيا به زندگی در دنیا به جای زندگی در آخرت خوشنوديد؟ تمتّع و كالای اين جهان در برابر تمتّع و كالای آن جهان، چيز كمی بيش نيست * اگر برای جهاد بيرون نرويد، خداوند شما را عذاب دردناكی مي‌دهد و (شما را نابود می‌كند و) قومی را جايگزينتان مي‌سازد كه جدای از شمايند (و پاسخگوی فرمان خدایند. شما بدانيد كه با نافرمانی خود تنها به خويشتن زيان می‌رسانيد) و هيچ زيانی به خدا نمي‌رسانيد و خداوند بر هر چيزی توانا است.»
پس می توان گفت: از جمله ى عذاب دردناكى كه در اين آيه بدان اشاره شده است همان ذلت و يورش ملتهاى ديگر بر ماست كه دو حديث فوق الذكر نيز بدان اشاره دارد. راه رهايى از اين عذاب همانطور كه در حديث آمد، چيزی جز رجوع و برگشت به دين نيست. «لا يَنْزِعُهُ حَتَّى تَرْجِعُوا إِلَى دِينِكُمْ» و اين رجعت به دين منوط به برگشتن به سوی جهاد است كه در اول حديث ثوبان ذكر شد و اين با گفته ى خداوند متعال موافق است كه مى فرمايد:
«...وَقَاتِلُوا الْمُشْرِكِينَ كَافَّةً كَمَا يُقَاتِلُونَكُمْ كَافَّةً وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ» التوبه 36
«...با همه مشركان بجنگيد همان گونه كه آنان جملگی با شما مي‌جنگند، و بدانيد كه (لطف و ياری) خدا با پرهيزگاران است.»
همچنين گفته ى باريتعالى كه می فرماید: «وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّى لا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَيَكُونَ الدِّينُ كُلُّهُ لِلَّهِ» أنفال 39
«و با آنان پيكار كنيد تا فتنه‌ای باقی نماند و دين (خالصانه) از آن خدا گردد. (و مؤمنان جز از خدا نترسند و آزادانه به دستور آئين خويش زيست كنند.)»
شكى نيست كه اين امر ربانى در ذهن ايجاد پرسش مى كند كه چگونه ما اين امر را اجرا نماييم، در حاليكه ما مسلمانان امروز چنان در ناتوانى و تفرقه و فتنه غوطه وريم كه انسان بردبار نيز حيران و سرگردان مى ماند.
پاسخ اين پرسش را می توان با سخن ابن تيميه داد، او می گويد: وقتى كه به خاطر عجز و ناتوانى جهاد رها شده است، واجب است نيروى مادى و معنوى و اسبهاى ورزيده آماده ساخت و فراهم آورد، به دليل اينكه هر آنچه امر واجب جز بواسطه ى آن به اتمام و كمال نرسد آن چيز نيز واجب مى گردد.
بنابراين آمادگی براى جهاد دو گونه است:
گونه ی اول: آمادگی ايمانى است كه بواسطه ى علم شرعى و تزكيه ی نفس محقق مى شود
خداوند متعال می فرماید: «يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمْ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ» الجمعه 2
«(پيغمبری كه) بر آنان آيات او را مي‌خواند، و ايشان را (از عقائد نادرست و اخلاق زشت) پاكيزه می‌داشت و بديشان كتاب (قرآن و به تبع آن خواندن و نوشتن) و فرزانگی (يعنی اسرار سنّت و احكام شريعت) می‌آموخت.»
و گونه ی دوم: آمادگی مادى است كه به وسيله ی تمرين، ورزش، بالابردن قدرت بدنی و انفاق در راه خداوند متعال متحقق مى شود.
سخن گفتن در مورد آمادگی ايمانى را به تاخير مى اندازيم و به ضوابط آمادگی مادى جهاد در راه خدا مى پردازيم چون در حقيقت سبب نوشتن اين كتاب پرداختن به آمادگی مادى است.
خداوند متعال مى فرمايد: «وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لا تَعْلَمُونَهُمْ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنفِقُوا مِنْ شَيْءٍ فِی سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنْتُمْ لا تُظْلَمُونَ» انفال 60
«برای (مبارزه با) آنان تا آنجا كه می توانيد نيروی (مادی و معنوی) و (از جمله) اسبهای ورزيده آماده سازيد، تا بدان (آمادگی و ساز و برگ جنگی) دشمنِ خدا و دشمن خويش را بترسانيد، و كسان ديگری جز آنان را نيز به هراس اندازيد كه ايشان را نمي‌شناسيد و خدا آنان را مي‌شناسد. هر آنچه را در راه خدا (از جمله تجهيزات جنگی و تقويت بنيه دفاعی و نظامی اسلامی) صرف كنيد، پاداش آن به تمام و كمال به شما داده مي‌شود و هيچ گونه ستمی نمي‌بينيد.»
در تفسير اين آيه عقبة بن عامر از پیامبر صلی الله علیه و سلم شنيده است كه بر روى منبر بعد از قرائت اين آيه سه بار فرمود: آگاه باشيد كه براستى منظور از (قوه)، تیراندازی است. اين تفسير از جانب رسول اکرم صلی الله علیه و سلم در حقيقت نصى است در موضع نزاع بين كسانى كه معتقدند كه آمادگی براى جهاد با تمرين بر اسلحه تحقق پيدا مى كند و كسانى كه می گويند: آمادگی با تربيت و تزكيه مى باشد، چون از حديث به درستی روشن است كه قوتى كه خداوند متعال براى آماده ساختن آن امر مى كند همانا نيرو و قدرت مادى است كه شامل سلاحهاى مختلف تيراندازى و چگونگی به كارگيری و تمرين نمودن بر روى آن است و اين مسئله همانطور كه در حكم تمرين نظامى ذكر خواهيم نمود از جمله چيزهايى است كه نبايد انسان مسلمان آن را رها نمايد و از آن غافل بماند.
اما تربيت و تزكيه در دايره ى آمادگی ايمانى جهاد فى سبيل الله است و پرداختن به اين کار نيز واجب و ضروری است كه دليل آنرا بعداً ذكر خواهيم كرد، اضافه بر اينكه خود پادگانهاى آموزشى و ميادين جهاد اگر خوب مديريت شود و مورد توجه قرار گيرد، بدليل طولانى شدن معاشرت و تحمل سختيها و مشقتهاى سفر، بهترين مكان براى پرورش و تربيت مجاهدان و كشف نمودن استعدادها و رفتارهاى آنها به شمار مى رود. إن شاءالله در مواضع مختلف از اين كتاب در مورد آمادگی ايمانى بيشتر صحبت خواهيم نمود. پس بر ضرورت به كارگيری آمادگی ايمانى همراه با آمادگی مادى اختلافى نيست، اما اينكه معناى آمادگی كه در قرآن به آن اشاره شده را تنها در آمادگی روحى و ايمانى محصور کنيم و يا به كار بستن آمادگی ايمانى و روحى وسيله اى براى دست كشيدن از آمادگی مادى و تمرينات نظامی شود اين چيزی است كه نص قرآنى و احادیث نبوى از قبول آن خوددارى مى كنند و بدين خاطر نمى تواند مورد رضايت ما هم قرار گيرد.
خلاصه مطلب اين است كه اهميت تمرينات نظامى از آنجا پيداست كه يكى از صورتهاى آمادگى براى جهاد است و جهاد، راه رهايى مسلمانان از خشم و غضب پروردگار متعال و راه خلاص شدن از زندگى ذلت بار و پستى است که امروز بسیاری در آن به سر می برند.
سپاه صحابه ایران -ssi
www.s-s-iran.blogspot.com
sepah.s.i@gmail.com
